Τον Εύη δεν τον γνώρισα
αλλά... τον γνώριζα. Το όνομα Εύης
Γαβριηλίδης το συναντά κανείς πολλές
φορές στην ιστορία του Κυπριακού Θεάτρου
μαζί με άλλα ονόματα Καυκαρίδης,
Χαραλάμπους, Κατσαρής, Πουλλαΐδης,
Σορόκου, Σαντοριναίου, Μουσουλιώτης,
Κυριακίδου... Είχε πει κάτι η Νιόβη στα
βραβεία, με το οποίο δεν καταπιάστηκε
κανείς μάλλον. Ο τύπος αρέσκεται στο να
αναφέρεται στον ΘΟΚ ως ημικρατικό
οργανισμό και όλα τα συνεπακόλουθα
(βλπ. Γενικός Ελεγκτής) αγνοώντας τον
παράγοντα άνθρωπο-καλλιτέχνη.
 |
| Ψύλλοι στ' αυτιά του Ζωρζ Φεϊντώ, 1985 |
Ο Εύης ξεκίνησε από το
Νέο Λυρικό λίγο πριν το 1950, νεαρός, χωρίς
σπουδές ακόμη. Δέκα και πλέον χρόνια
μετά, μετά τις σπουδές του σε Αμερική
και Αγγλία, επιστρέφει στο νησί μας
και... μπλέκεται με τους Ενωμένους
Καλλιτέχνες. Σκηνοθέτησε Άρθουρ Μίλερ
αλλά και άλλα έργα, καθώς το ευρύτερο
κοινό της Κύπρου διψούσε για πιο ελαφρύ
ρεπερτόριο. Όταν ιδρύθηκε το “Νέο
Θέατρο” ένα χρόνο μετά, το 1961, ο Γαβιηλίδης
συνεχίζει να σκηνοθετεί κερδίζοντας
κοινό και τις εντυπώσεις του τύπου.
Ο Εύης δούλεψε πολύ με
πολλούς άλλους ανθρώπους, ο Θεατρικός
Οργανισμός Κύπρου ήταν τότε στα σκαριά.
Οι άνθρωποι αυτοί -πολλοί από τους
προαναφερθέντες στον πρόλογο- απαντούσαν
με θάρρος και παρρησία στις γραφειοκρατικές,
λεπτομερείς άλλοτε, ρηχές οικονομικοτεχνικές
επί το πλείστον, εκθέσεις και πορίσματα
για το Κυπριακό θέατρο. Τότε το ζήτημα
δεν ήταν απλά... πολυσύνθετο, ήταν
πρωτίστως καλλιτεχνικό. Να δοθεί φωνή
στους ηθοποιούς, (εργασιακά) δικαιώματα
(αυτά που στερούνται σήμερα), να αναλυθεί
η ανάγκη του θεατρόφιλου κοινού και να
συμβαδίζει η Κύπρος με το παγκόσμιο
θέατρο -τάσεις, πρακτικές και δραματολόγιο.
Σκηνοθέτησε τον Πλούτο
του Αριστοφάνη, ως το μόλις δεύτερο έργο
του Οργανισμού Θεατρικής Ανάπτυξης
Κύπρου -του πρόδρομου του ΘΟΚ. Η αλήθεια
έψαχνε νέα έργα (και τα έψαχνε στην
Αθήνα, συχνά στο θέατρο του δασκάλου
του, του Κουν) τα οποία τόλμησε και έφερε.
Ένα τόλμημα που του στοίχισε κάπως,
κυρίως σε άρθρα εφημερίδων. Το 1962 ο Εύης
και άλλοι ηθοποιοί -με μπροστάρη τον
Βλαδίμηρο Καυκαρίδη- αποχωρούν από τον
ΟΘΑΚ και δημιουργούν το “Ελεύθερο
Κυπριακό Θέατρο” (η Μόνικα Βασιλείου
απεχώρησε λίγους μήνες αργότερα και
δημιούργησε το “Νέο Θέατρο” στη Λεμεσό).
 |
| Όπως αγαπάτε του Σαίξπηρ, 1999 |
Δυο χρόνια μόλις μετά
την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας, ένα
χρόνο μετά την προσπάθεια δημιουργίας
ενός -κρατικού!- θεάτρου αντιμετωπίστηκαν
προβλήματα. Υπήρχε η ανάγκη να δημιουργηθεί
ένα “Ελεύθερο” θέατρο και αργότερα
ένα “Νέο” θέατρο (τρία θεατρικά σχήματα
είχαν το όνομα “Νέο Θέατρο”). Και στα
1969 ο Εύης μαζί με άλλους πρωτοπόρους
τότε καλλιτέχνες δούλεψε στο “Θέατρο
ή Θεατράκι του ΡΙΚ” και με από το βήμα
του θεάτρου πάλι μύησε το κοινό στο
παγκόσμιο ρεπερτόριο: Μολιέρος, Πιραντέλο,
Ανουίγ, Πίντερ, Γκολντόνι, Μπέκετ,
Ντύρρενματ. Έπειτα, μετά την ίδρυση του
ΘΟΚ, δούλεψε στην Πειραματική Σκηνή
(Χαραλαμπίδης, Σορόκου και Πουλλαΐδης)
και ήταν Διευθυντής του -ακέφαλου σήμερα-
ΘΟΚ για δεκατρία χρόνια, τα δύσκολα
εκείνα χρόνια μετά την εισβολή.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά;
Όχι μόνο γιατί πέρασε ένας χρόνος από
τον θάνατό του... Αλλά γιατί ο Εύης -και
το κάθε μεγάλο όνομα που σβήνει σιγά-σιγά-
είναι μια υπενθύμιση πως η Ιστορία του
Κυπριακού Θεάτρου γράφεται πρωτίστως
από τους ανθρώπους του θεάτρου. Δεν
είναι τυχαίο που τα θεατρικά σχήματα
ονομάζονται “Ελεύθερα” θέατρα σήμερα,
δεν είναι επίσης τυχαία η επωνυμία
“Θυμέλη”, θυσίες, ειρωνικά ή μη... Αν
κατάφεραν αυτοί να δημιουργήσουν τότε,
μπορούμε και εμείς. Όπως τα εμπόδια σε
βοηθάνε να κτίζεις ένα ρόλο, έτσι και
οι δυσκολίες σε βοηθάνε για να κτίσεις
ένα έργο. Γεια σου Εύη, θα σε θυμόμαστε.