Απογαλακτισμός

Ξερνάω λόγια

Λόγους έντεχνους

Κέντημα με λέξεις.

Γερνάω γρήγορα

Μπροστά σου

Ασπρίζουν τα μαλλιά μου.

Κοίτα με

Είμαι μάγος

Και κλόουν.

Ξέμπαρκο καράβι

Ακαταλαβίστικα πανιά

Και ατέρμονες διαδρομές.

Φταίξιμο του κόσμου, εγώ

Πες μου τα λάθη σου

Πες τα για δικά μου.

Μυριάδες γιατί

Λατέρνα με κλάμα

Και βουτάω στον καφέ τα δάκρυα μου

Να δροσιστώ

Να πάρω τη γεύση του αφρού

Να γίνω κατακάθι του ονείρου

Να ξεμυαλιστώ με παραμύθια

Με ταρώ της λέαινας τύχης.

Πλανεύτρα μοίρα

Ψαλιδοχέρα

Στέρφα μάνα

Ονειρική εξωτική ασχήμια

Κάνε με δικό σου

Φέρε με στον ίσιο δρόμο

Παντρέψου με

Και κάνε μου παιδιά

Μαυροντυμένα

Θλιβερά

Αγνοούμενα.

Κόψτε τα μαλλιά μου

Θρηνώ

Κόψτε μου τα μαλλιά

Θρηνώ

Δεν θα γίνω ποτέ κάποιος

Δεν θα γίνω αυτό που θέλω

Δεν θα γίνω

Θα μείνω

Θα μείνω εδώ

Θα μείνω μέτριος

Μέτριος και τόσος.

Κόψτε τα μαλλιά μου

Ξεχνάτε τους βόστρυχους

Πέθανε η μάνα μου

Η Σεμέλη πέθανε

Ο Δίας ο πατέρας μου πέθανε

Θρηνώ

Φεύγω

Κι όλο ξυπνάω.

Γράμμα στην μητέρα

Θα ‘θελα να ‘σουν πιο στοργική

Θα ‘θελα να ‘σουν πιο κοντά

Να μ' αγαπάς περισσότερο

Να μην ρωτούσες τόσα

Να μην έβαζες όρους.

Θα ‘θελα να ‘σουν πιο μάνα.

Χαρούμενη μέρα της μητέρας

Φιδίσιο φιλί

Τα χείλη μου ξέχασαν το βελούδο των δικών σου

Εθιστικό δηλητήριο

Ωραιοπάθεια του καθρέφτη με πληγώνει

Σπάω τους καθρέφτες

Γιατί σιχαίνομαι το σώμα μου

Και μάζεψα χίλια χρόνια γκαντεμιά

Δεν πονάω

Υποφέρω

Γράφω και ξεχνιέμαι

Μιλάω και τρελαίνομαι περισσότερο

Φράζω

ΘΥΜΕΛΗ: Σκέψεις μετά την ανακοίνωση

Οι πρώτες ύλες του θεάτρου, χονδρικά, είναι –σε τυχαία σειρά- ο ηθοποιός, η σκηνή, το έργο και ο θεατής. Για το κάθε ένα απ’ αυτά τα στοιχεία υπάρχουν ολόκληρες θεωρίες: π.χ. χρειάζεται όντως η σκηνή για να «πραγματοποιηθεί» το θέατρο; Μια παράσταση στον δρόμο δεν είναι παράσταση; Ή το έργο από μερικούς δεν θεωρείται καν απαραίτητο, αλλά ακόμα και στην περίπτωση του Θέατρου της Επινόησης υπάρχει λένε ένα τελικό κείμενο-έργο. Για τα δύο άλλα στοιχεία, τα οποία επίτηδες άφησα πίσω, οι επιστήμονες μπορούν να λογομαχούν μέχρι το τέλος του χρόνου.

Στην σύγχρονη εποχή, όπου όλα κατακλύζονται από οικονομικές έννοιες και την –πάλι- οικονομική πραγματικότητα, η ίδια η οικονομία έρχεται να προστεθεί στις πρώτες ύλες του θεάτρου. Στην αρχαιότητα, τουλάχιστον στην περίπτωση της Αρχαίας Ελλάδας και Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η Πολιτεία παρείχε οικονομικές διευκολύνσεις για το θέατρο, το οποίο αντιμετωπιζόταν ως κοινωνικό γεγονός. Σήμερα το θέατρο θεωρείται πολυτέλεια, με εξαίρεση τις μεγάλες πόλεις όπου η μπίζινα του θεάτρου υποβοηθά την οικονομία (βλπ. Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Εδιμβούργο, Αβινιόν κτλ). Ναι μάλλον θα μιλήσω τώρα αποκλειστικά για την Κύπρο…

Θυμέλη (θ.): βωμός στο κέντρο της σκηνής

Το υφιστάμενο σχέδιο θεατρικών επιχορηγήσεων, με τον ελαφρά καυστικό θα έλεγα τίτλο «Θυμέλη», εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2015. Είναι πολύ νωρίς να προβούμε νομίζω σε στατιστικά συμπεράσματα αλλά ας δούμε τα πράγματα… σφαιρικά. 

Έτος	Αιτήσεις	Φορείς	Εγκεκριμένες	Ποσοστό Έγκρισης Αιτήσεων	Φορείς που επιχορηγήθηκαν
2015	85	35	57	67%	20
2016	116	45	48	41%	18
2017	85	33	55	64%	*17
2018	103	36	52	50%	14

*Αρχικά τον Νοέμβριο του 2017 το σχέδιο προέβλεπε την επιχορήγηση 18 φορέων για την φετινή χρονιά [2018], αλλά μέχρι σήμερα, μετά και την ακύρωση αρκετών παραγωγών και την παραχώρηση των επιχορηγήσεων σε επιλαχούσες παραγωγές, το σύνολο των φορέων που επιχορηγήθηκαν είναι 17.

Η πρώτη χρονιά ήταν ένα crash test, αλλά η δεύτερη ήταν μια έκπληξη. Στις αιτήσεις του 2016, που αφορούν τις θεατρικές παραγωγές του 2017, οι θεατρικοί φορείς αυξήθηκαν κατά δέκα (εκ των οποίων και ο υποφαινόμενος) και επομένως οι αιτήσεις ήταν περισσότερες, άρα και το ποσοστό έγκρισης μειωμένο. Πέρσι τα πράγματα επανήλθαν κάπως για να μας εκπλήξει η φετινή ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, όπως κάθε χρονιά. Φέτος λοιπόν οι μισές αιτήσεις δεν χρηματοδοτήθηκαν. Δεν φταίει η Θυμέλη όμως καθεαυτή, για να σας απαλλάξω από τον κόπο. Το κυριότερο πρόβλημα δεν είναι ο διαμοιρασμός της πίτας του Πολιτισμού με περίεργες φόρμουλες και αλγόριθμους, αλλά η ίδια η πίτα, η οποία παραμένει περίπου στα ίδια επίπεδα.

Ηθοποιός σημαίνει φως, νερό, τηλέφωνο

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του θεάτρου στην Κύπρο –κατ’ εμέ- είναι η έλλειψη θεατρικής παιδείας και ακολούθως η μη-σταθερότητα στο θεατρικό κοινό. Στις αιτήσεις για επιχορήγηση, ο φορέας συμπληρώνει και αναμενόμενα έσοδα από τα εισιτήρια, τα οποία ορθώς είναι μέρος του προϋπολογισμού. Το πρόβλημα είναι σύνθετο, αλλά θέλω να καταλήξω στο ότι το θέατρο έγινε σποραδικό, σχεδόν σαν φεστιβάλ, μια φορά κάθε τόσο, όχι μόνο για το κοινό αλλά και για τα σχήματα. Λαμπρή εξαίρεση τα θέατρα με στέγη, τα οποία φαίνονται να μην ανησυχούν για τα ενοίκια ή τα άλλα τεχνικά έξοδα. Είναι απίθανο μια παραγωγή στην Κύπρο σήμερα να έχει τουλάχιστον ισορροπημένα λογιστικά (εκτός και αν είναι παιδικό θέατρο).

Η προσωπική μου παρατήρηση, για φέτος ειδικά, είναι ότι το όλο κλίμα και ο –ας πούμε- ανταγωνισμός για την καλή βαθμολόγηση των αιτήσεων, και επομένως την επιχορήγηση, εξωθεί τους φορείς σε έναν εγκλεισμό και μια εσωστρέφεια. Στοιχεία τα οποία, ιδεολογικά, ή ίσως και ρομαντικά, δεν οδηγούν το θέατρο σε… πρόοδο. Χρειαζόμαστε και σταθερά και περιοδεύοντα θέατρα, χρειαζόμαστε και ξένο και κυπριακό ρεπερτόριο, και κλασικό και μοντέρνο, και κωμωδία και δράμα, χρειαζόμαστε και παλαίμαχους ηθοποιούς και νέους απόφοιτους. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να βρούμε τις πρώτες ύλες του θεάτρου, ίσως να συμφωνήσουμε και μια σειρά προτεραιότητας, για να το βοηθήσουμε να αναπτυχθεί και όχι απλά να μένει στάσιμο και όχι να περιμένουμε κάθε Νοέμβριο ή κάθε ανακοίνωση για να λέμε τα προβλήματα μας.

Απομυθοποίηση

Δύο μήνες συμπληρώνονται την ερχόμενη Παρασκευή από την απόφαση του ΡΙΚ να καταργήσει την ταυτόχρονη μετάδοση του Κεντρικού Δελτίου Ειδήσεων στις 20:00 με διερμηνεία νοηματικής γλώσσας. Ακόμα με ρωτάνε γιατί έγινε αυτό κι εγώ απαντώ -σε άπταιστη νοηματική- σηκώνοντας τους ώμους και σουφρώνοντας τα χείλη. Σήμερα θα απομυθοποιήσουμε για πρώτη φορά τα επιχειρήματα του ΡΙΚ γύρω από το ψευδοπροοδευτικό εγχείρημά του.

Μύθος 1:

Δεν ήταν οπισθοδρόμηση η κατάργηση της διερμηνείας στην νοηματική του Κεντρικού Δελτίου Ειδήσεων

Η αλήθεια: Το ΡΙΚ εκπληρώνοντας τον σκοπό του και το ρόλο του ως κρατικό κανάλι, χωρίς να υποχρεώνεται από τον νόμο, αποφάσισε πριν δύο περίπου χρόνια να μεταδίδει στο ΡΙΚ2 ταυτόχρονα το Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων με διερμηνεία στη νοηματική. Η δικαιολογία του ΡΙΚ πως (και αναφέρομαι σε δηλώσεις του ίδιου του Γ.Δ. κ. Μαραθεύτη στον Active) το ΡΙΚ ήρθε σε επαφή με οργανωμένα σύνολα Ατόμων με αναπηρία και επειδή οι ηλικιωμένοι συμπατριώτες μας που χάνουν την ακοή τους και δεν ξέρουν νοηματική είναι αδικημένοι ΔΕΝ κάνει την κατάργηση ενός τέτοιου «εγχειρήματος» προοδευτική. Αν θες να βοηθήσεις κάποιον δεν αδικείς κάποιον άλλον. Αντίθετα, προσπαθείς να βοηθήσεις τους πάντες εξίσου. Ούτε όλοι οι ακούοντες ξέρουν νοηματική, αυτό δεν είναι λόγος να καταργήσουμε και την διερμηνεία στο δελτίο των έξι.

Μύθος 2:

Το δελτίο των έξι θα είναι μισάωρο και πλήρες. Πρόκειται για σημαντική επιμήκυνση.

Η αλήθεια: Το δελτίο των έξι ήταν περίπου δεκαπέντε με είκοσι λεπτά τις καθημερινές. Τώρα, στις καλύτερες των περιπτώσεων, το απογευματινό δελτίο είναι είκοσι πέντε λεπτά, με λαμπρές εξαιρέσεις τα Σαββατοκύριακα. Σημαντική επιμήκυνση τα πέντε ή τα δέκα λεπτά ανά εικοσιτετράωρο; Τροφή για σκέψη για όλους τους ιθύνοντες, και στα ιδιωτικά κανάλια, οι οποίοι προσφέρουν μετά βίας δεκάλεπτο δελτίο ειδήσεων, το οποίο γίνεται αντιληπτό από άτομα με απώλεια ακοής.

Μύθος 3:

Το δελτίο των έξι μετατρέπεται σε δελτίο τόσο για γνώστες όσο και για μη-γνώστες της Νοηματικής, άρα θα υποτιτλίζεται.

Η αλήθεια: Το δελτίο των έξι υποτιτλίζεται τουλάχιστον τα τελευταία πέντε περίπου χρόνια. Το φόρματ του κεντρικού δελτίου έχει αλλάξει κάπως, το φόρματ του απογευματινού καθόλου. Αν το δελτίο των έξι όντως εξυπηρετεί την ενημέρωση αυτών που ξέρουν νοηματική και αυτών που δεν ξέρουν τότε δεν θα είχε εμβόλιμα ρεπορτάζ από την ΕΡΤ ή το Euronews χωρίς υποτίτλους, ρεπορτάζ των δημοσιογράφων του ΡΙΚ, ή δηλώσεις προσώπων χωρίς υποτίτλους (τα οποία παίζουν αυτούσια στο μεσημβρινό δελτίο ειδήσεων, στις 2 παρά, και άρα υπάρχει ο χρόνος να υποτιτλιστούν, αντίθετα με τις δηλώσεις περί δυσκολίας υποτιτλισμού).

Η λύση θα ήταν να δημιουργηθεί ένα μισάωρο δελτίο ειδικό, όπως αυτό των έντεκα, χωρίς τέτοια ρεπορτάζ ή δηλώσεις, και εννοείται πως υπάρχει κατανόηση για την αδυναμία υποτιτλισμού για έκτακτες ειδήσεις ή τηλεφωνικές παρεμβάσεις.

Μύθος 4:

Αδυναμία ταυτόχρονης μετάδοσης του κεντρικού δελτίου ειδήσεων με υποτίτλους. 

Η αλήθεια: Είναι αυτό δικαιολογία να καταργηθεί η ταυτόχρονη μετάδοση ειδήσεων με διερμηνεία; Ο ισχύων νόμος δεν επιβάλλει στα κανάλια την διερμηνεία στην Νοηματική ταυτόχρονα με το απογευματινό δελτίο, αλλά αυτό έγινε για σκοπούς οικονομίας τηλεοπτικού χρόνου και χρήματος. Το ΡΙΚ έκανε κάτι όντως προοδευτικό όταν αποφάσισε να εισακούσει την ιδέα συναδέλφων και να προβάλλει το δελτίο στο ΡΙΚ ταυτόχρονα στις 20:00 με διερμηνεία νοηματικής. Αν δεν μπορεί το κανάλι να προβάλλει ταυτόχρονα το κεντρικό δελτίο ειδήσεων με υποτίτλους, να το μεταδίδει αμέσως μετά ή μια άλλη ώρα, χωρίς να καταργήσει την διερμηνεία νοηματικής.

Μύθος 5:

Το νέο φόρματ του κεντρικού δελτίου ειδήσεων καθιστά αδύνατη την ταυτόχρονη διερμηνεία

Η αλήθεια: Το φόρματ δεν έχει αλλάξει δραστικά, υπάρχουν τηλεφωνικές παρεμβάσεις, συνεντεύξεις και συζητήσεις, αλλά αυτά υπήρχαν έτσι κι αλλιώς. Αντίθετα υιοθετήθηκε άτυπο αίτημα των διερμηνέων για σύμπτυξη του δελτίου σε μία ώρα. Και προσοχή, δεν ρωτήθηκε ΠΟΤΕ η άποψη των διερμηνέων ή των εκπροσώπων των κωφών αν το φόρματ ως είχε ή το νέο είναι δύσκολο ή όχι, ποτέ!

Μύθος 6:

Η φιλοσοφία του νέου προγράμματος είναι να απαλλάξει το ΡΙΚ2 από ενημερωτικές εκπομπές.

Η αλήθεια: Αυτό είναι μια δικαιολογία του διαδρόμου, η οποία δεν μεταφέρθηκε ευτυχώς προς τα έξω. Δεν ξέρω αν ευσταθεί, αλλά την γράφω γιατί πρόκειται για ένα ουσιαστικό θέμα. Όλα τα κανάλια θεωρούν αγγαρεία την Νοηματική, να το ξεκαθαρίσουμε. Αλλά προσέξτε, το κρατικό κανάλι δεν διανοήθηκε ποτέ να προβάλει απλά την Νοηματική. Τι εννοώ; 

Στο απογευματινό δελτίο των έξι μια χαρά έχει νοηματική και παρουσιαστή. Αλλά η λύση για το Κεντρικό Δελτίο ήταν να μεταδίδεται ακριβώς όπως στο ΡΙΚ1 με ένα επιπλέον παράθυρο –του διερμηνέα- στο ΡΙΚ2. Όταν ήταν το Μουντιάλ, το ΡΙΚ2 έπαιζε τους ποδοσφαιρικούς αγώνες και δεν μπορούσε να μεταδοθεί το Κεντρικό Δελτίο στην Νοηματική. Ποτέ και κανείς δεν είχε την ιδέα το παράθυρο της Νοηματικής να μεταφερθεί στο ΡΙΚ1, όπως γίνεται στο απογευματινό δελτίο χωρίς κανένα πρόβλημα.

Αν ευσταθεί ο τελευταίος αυτός μύθος περί φιλοσοφίας των δύο καναλιών, τότε θα μπορούσε κάλλιστα να μην καταργηθεί Νοηματική στο κεντρικό δελτίο των οκτώ αλλά να προβάλλεται στο ΡΙΚ1 το δελτίο με συνοδεία διερμηνείας όπως ακριβώς γίνεται και το απογευματινό. Και αυτό δεν έγινε για πολλούς λόγους, γιατί πάνω από όλα είναι θέμα προτεραιοτήτων. Και οι προτεραιότητές μας είναι αυτές: ο παρουσιαστής, το σκηνικό και το φόρματ. Τέλος. Και για την κρατική τηλεόραση και για τα ιδιωτικά κανάλια δεν υπάρχει πουθενά στην εξίσωση η Νοηματική ή το δικαίωμα ενημέρωσης των ατόμων με απώλεια ακοής.