Ορέστεια από τον Θεόδωρο Τερζόπουλο και το Εθνικό Θέατρο

Ο μύθος και ο άνθρωπος.

Η μόνη σωζόμενη τραγική τριλογία που λαμβάνει τόπο στο Άργος και όχι στις Μυκήνες, όπου βασίλευε ο Αγαμέμνονας. Πρέπει άραγε να μας προβληματίζει γιατί έγινε η μεταφορά του κέντρου της δρασης σε μια άλλη πόλη; Και που η τριλογία ολοκληρώνεται στην πόλη στην οποία και παρουσιάζεται το έργο, μακριά από μύθους αλλά με απτές ιστορία και χρόνο;

Αθήνα. 5ος αιώνας προ κοινής εποχής. Ο Αισχύλος πολέμησε στους Περσικούς Πολέμους, έζησε στο πετσί του το "εθνικό" αφήγημα. Η Αθήνα επιβάλλει, εκεί που βρίσκει εμπόδια, τον ηγεμονικό της ρόλο. Μέσα από βίαιες ανακατατάξεις και ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις η αριστοκρατία αποδυναμώνεται, για να εγκαθιδρυθεί η πρωτο-δημοκρατία. Ο συγγραφέας των Περσών εντάσσει ξανά την ιστορία στον μύθο.

Αγαμέμνονας: Η κρατική βία.

Ο φύλακας, ο άνετος Τάσος Δήμας, που μοιάζει να περιμένει τον Γκοντό, μεταφέρει τα νέα για την άλωση της Τροίας. Η Κλυταιμνήστρα, μια επίσης άνετη και λιγότερο -σε σχέση με άλλους ερμηνευτές- φορμαλιστική Σοφία Χιλλ, σαρώνει την σκηνή ασκώντας βία στον Χορό, εκβιάζοντας και εκφοβίζοντας τους, για να υιοθετήσουν το δικό της αφήγημα και να κρατήσουν την γνώμη τους για τον εαυτό τους. Ο ηδονιστής ηγεμόνας Αγαμέμνονας, επιβλητικός Σάββας Στρούμπος, επιστρέφει με την Κασσάνδρα, την εξαίρετη Έβελυν Ασουάντ, ως λάφυρο για να θανατωθούν και οι δύο από την ανδρόβουλη Κλυταιμνήστρα. Ο Αίγισθος -που κρύβεται ως συνεργάτης- εμφανίζεται τελικά ως η νέα Κλυταιμνήστρα, ως ο... γυναικόβουλος και σκιώδης ηγέτης. Η Κλυταιμνήστρα έπειτα απογυμνώνει τα κίνητρα της και παρουσιάζει τον πραγματικό εαυτό της ξέροντας, μετά από όλα αυτά, ότι δεν θα συναντήσει αντίσταση.

Χοηφόρες: Η βία φέρνει αντιβία.

Δραματουργικά τολμηρότερο το δεύτερο μέρος της τριλογίας. Η εστίαση στην ενδεδειγμένη και αναμενόμενη εκδίκηση του Ορέστη σαφώς βοηθά την ροή. Η απόλυτα δοσμένη Νιόβη Χαραλαμπους, ως Ηλέκτρα, μετουσιώνει το αίσθημα της πόλης για τον φόνο των ηγεμόνων, του Χορού, που είναι ακόμα πιο φορμαλιστικός και εικονογραφικός. Ευρηματικός ο Πυλάδης που βοηθά τον Ορέστη να εκφράσει τις αμφιβολίες του, για να συνειδητοποιηθεί και να πράξει το αναπόφευκτο ως ιστορικό- κοινωνικό και ηθικό χρέος.

Ευμενίδες: Νέος φαύλος κύκλος;

Η Αθηνά στέκεται με το δίκτυ της Κλυταιμνήστρας, ως θεά για να φέρει την λύση ή ως θεά για να επιβάλει τη νέα βία; Οι Ερινύες δεν εξευμενίζονται κατά τον Τερζόπουλο, πέφτουν, γονατίζουν και μπαίνουν στο χώμα. Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος, ακόμα κι από τους θεούς που εφηύρε ο ίδιος, να υπακούει στην φαυλότητα. Τα ίδια λάθη, τα ίδια τραύματα δεν γίνονται μαθήματα για να προχωρήσουμε παρακάτω. Ο άνθρωπος μένει επί σκηνής στο τέλος, βομβαρδίζεται με ειδήσεις, όσο άλλοι βομβαρδίζονται πραγματικά, παλεύει με την επίκτητη ηθική του και τελικά καταρρέει αδύναμος να επιβληθεί στην "ιστορία".

Η Ορέστεια του Τερζόπουλου.

Ο Τερζόπουλος ξανά με μπρεχτική διάθεση (Βάκχες πέρσι, Τρωάδες το 2017) και μπεκετική ειρωνεία παραδίδει μια άλλη ανάγνωση της τριλογίας. Ο χώρος μετατρέπεται από το Άργος, τους Δελφούς και την Αθήνα, στο θέατρο, σε μια από σκηνής συζήτηση για τα πολλά "εδώ", τις πόλεις της Ελλάδας, της Κύπρου και εύχομαι και στο εξωτερικό, ο μύθος ξεφεύγει από το αρχαίο ελληνικό και αφορά στην ιστορική πραγματικότητα. Αφορά κάθε σύγχρονη λεγόμενη δημοκρατία, την αστική δημοκρατία κατά τα δυτικά πρότυπα, που ζει την αντίφαση στο πετσί της και που ίσως συμμαχεί με άλλες αστικές δημοκρατίες, τάχα για τα ίδια ιδανικά, και αναμένει την Μεγάλη Δύναμη, Αθηνά, να επιβάλει μια εκεχειρία, αντί την οριστική πολιτική, τολμηρή και ριζοσπαστική λύση.

 

 

Συντελεστές της παράστασης:

Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου

Σκηνοθεσία, Δραματουργική Επεξεργασία, Σκηνικά, Κοστούμια, Φωτισμοί: Θεόδωρος Τερζόπουλος

Συνεργάτης Σκηνοθέτης: Σάββας Στρούμπος

Πρωτότυπη Μουσική Σύνθεση: Παναγιώτης Βελιανίτης

Σύμβουλος Δραματολόγος: Μαρία Σικιτάνο

Δραματολόγος Παράστασης: Ειρήνη Μουντράκη

Βοηθός Σκηνοθέτη: Θεοδώρα Πατητή

Συνεργάτιδα Ενδυματολόγος: Παναγιώτα Κοκκορού

Συνεργάτης Σκηνογράφος: Σωκράτης Παπαδόπουλος

Συνεργάτης Φωτιστής: Κωνσταντίνος Μπεθάνης

Καλλιτεχνική Συνεργάτιδα: Μαρία Βογιατζή

Σχεδιασμός Κομμώσεων: Κωνσταντίνος Κολιούσης

Σχεδιασμός Μακιγιάζ: Olga Faleichyk

Ερμηνεύουν (με σειρά εμφάνισης ρόλων):

Τάσος Δήμας (Φύλακας, Κορυφαίος, Προπομπός), Σοφία Χιλλ (Κλυταιμνήστρα και το Είδωλό της), Ντίνος Παπαγεωργίου (Κήρυκας), Σάββας Στρούμπος (Αγαμέμνονας), Έβελυν Ασουάντ (Κασσάνδρα), Δαυίδ Μαλτέζε (Αίγισθος), Κωνσταντίνος Κοντογεωργόπουλος (Ορέστης), Κωνσταντίνος Ζωγράφος (Πυλάδης), Νιόβη Χαραλάμπους (Ηλέκτρα), Έλλη Ιγγιλίζ (Τροφός), Αλέξανδρος Τούντας (Οικέτης), Άννα Μαρκά Μπονισέλ (Προφήτισσα), Νίκος Ντάσης (Απόλλωνας), Αγλαΐα Παππά (Αθηνά)

 

Χορός (με αλφαβητική σειρά):

Μπάμπης Αλεφάντης, Έβελυν Ασουάντ, Ναταλία Γεωργοσοπούλου, Κατερίνα Δημάτη, Κωνσταντίνος Ζωγράφος, Πύρρος Θεοφανόπουλος, Έλλη Ιγγιλίζ, Βασιλίνα Κατερίνη, Θάνος Μαγκλάρας, Ελπινίδη Μαραπίδη, Άννα Μαρκά Μπονισέ, Λυγερή Μητροπούλου, Ρόζυ Μονάκη, Ασπασία Μπατατόλη, Νίκος Ντάσης, Βαγγέλης Παπαγιαννόπουλος, Σταύρος Παπαδόπουλος, Μυρτώ Ροζάκη, Γιάννης Σανιδάς, Αλέξανδρος Τούντας, Κατερίνα Χιλλ, Μιχάλης Ψαλίδας.