Κυριακή 9 Ιουλίου 2017

Τρωάδες


Το θέατρο ξεπρόβαλε από τις ιερές τελετουργίες των πρωτόγονων ανθρώπων και κοινωνιών. Οι άνθρωποι εφηύραν τις ιερές εκείνες τελετές, οι οποίες ήταν πλούσιες σε παραστασιακά στοιχεία, για να κατανοήσουν καλύτερα τον κόσμο και τον εαυτό τους, ή για να κατευνάσουν τις ανησυχίες τους για όσα δεν κατανοούσαν. Οι τελετουργίες αυτές, ή ας πούμε οι πρώιμες παραστάσεις, επιβλέπονταν στενά από την ίδια την κοινωνία μιας και είχαν μεγάλη σημασία και σημαντική θέση στην φυλή. Ανθρωπολόγοι επεξηγούν τις τελετουργίες αυτές ως μια κοινωνική ανάγκη.

Τι είναι σήμερα θέατρο; Το θέατρο παρουσιάζει διαφορετικά πρόσωπα, ανάλογα με την χώρα –ή καλύτερα την κοινωνία. Το μόνο σίγουρο είναι πως το θέατρο δεν περιορίζεται στο ευρύτερο δυτικό, ρεαλιστικό πρότυπο. Στην ιστορία του θεάτρου υπήρξαν προσπάθειες επανακαθορισμού της θεατρικής τέχνης στο σύνολό της, με παραμέτρους που αφορούν τόσο την θεωρητική όσο και την πρακτική πλευρά του θεάτρου. Από τον 20ο αιώνα, μέχρι και σήμερα, αναδείχθηκε η ανάγκη από μελετητές και πρακτικούς του θεάτρου να βρεθούν νέα εργαλεία, νέα μέσα για την ανασύσταση του θεάτρου, η οποία ανασύσταση βασίζεται στην χαμένη ιερότητα του που προανέφερα συνοπτικά.

Ο Αρτώ μίλησε για την επιθετικότητα και σκληρότητα του θεάτρου και για μια ουσιαστική επικοινωνία ηθοποιών και θεατών (ή ουσιαστικότερη, σε σχέση με το ρεαλιστικό/ψυχολογικό θέατρο). Ο Γκροτόσφκι έπειτα μίλησε για την λιτότητα του θεάτρου και για μια εν δυνάμει υπέρβαση των ορίων τόσο της παράσταση, τόσο των ηθοποιών-εκτελεστών όσο και του κοινού. Πολλοί άλλοι ακολούθησαν την «γραμμή» του ιερού θεάτρου (βλ. Μνούσκιν, Μπρουκ) αλλά το ασιατικό θέατρο έχει την τιμητική του (βλ. Θέατρο Νο, Καμπούκι, Τατάσι Σουζούκι). Έτσι δίδεται έμφαση στην εκφορά του λόγου και την σωματικότητα του ηθοποιού, τα ιδιαίτερα ειδοποιά στοιχεία τόσο της αρχαιοελληνικής τραγωδίας, όσο και του ιαπωνικού παραδοσιακού θεάτρου Νο.

Οι Τρωάδες του Θεόδωρου Τερζόπουλου ανήκουν σ’ αυτήν την «κατηγορία» θεάτρου. Η «παραδοσιακή» υποκριτική κρίνεται ακατάλληλη για να μεταφέρει τον στόχο της παράστασης, είναι ανίκανη να δημιουργήσει την οικουμενικότητα επί σκηνής ή να επιτρέψει στους ηθοποιούς να κατανοήσουν, να αισθανθούν ή και να εκφράσουν τα δικά τους ενδόμυχα και μάλλον αρχετυπικά και Αληθινά συναισθήματα. Χρειάζεται μια μεγάλη ψυχική τε και σωματική συγκέντρωση των ερμηνευτών, όχι μόνο την ώρα πριν την παράσταση ή και κατά τη διάρκειά της, αλλά για αρκετό χρόνο πριν την παράσταση. Πέραν όμως του φορμαλισμού, η παράσταση έκρυβε έναν ανατριχιαστικό ρεαλισμό.

Η παράσταση αυτή ξεπέρασε τα στενά όρια του τοπικού και επικοινώνησε με το Άλλο. Η συναισθηματική φόρτιση της συνύπαρξης ηθοποιών-ερμηνευτών από διχοτομημένες πόλεις είναι ένα επίπεδο, η οργανική συνύπαρξη τους επί σκηνής ένα άλλο. «Όποια γλώσσα κι αν μιλάει ο άνθρωπος, η μοίρα του είναι μια», αφελέστατο αλλά δύσκολο να το περιγράψει κανείς. Δεν μπορείς να πεις για αυτήν την παράσταση «μ’ άρεσε» ή «δεν μ’ άρεσε», δεν χωράνε γούστα. Μακάρι να μπορούσαν να δουν όλοι τις Τρωάδες αυτές… Μακάρι να μπορούσαν να τις καταλάβουν όλοι. Τα μηνύματα ήταν διάσπαρτα (ένεκα... Χάινερ Μύλερ) και ισχυρά.

Η τέχνη συναντά τοιουτοτρόπως την φιλοσοφία. Θα έλεγε κάποιος πως η πρώτη ύλη είναι σπουδαία, το έργο, το κείμενο, μα στην Πάφο ζωντάνεψε ένας κόσμος, ένα ολόκληρο ενεργειακό πεδίο. Η σκηνή δεν ήταν μόνο η ορχήστρα του θεάτρου ήταν και οι κερκίδες, ήμασταν μέρος μιας μεγάλης εμπειρίας, την οποία πιστεύω θα κουβαλούμε μέσα μας –μερικοί αν όχι όλοι- για πολύ καιρό. Γιατί ήταν αληθινή και ειλικρινής, ήταν απογυμνωμένη στην ουσία της σε μια μορφή καθολική.

 
Τρωάδες του Ευριπίδη
Εις μνήμην Γιάννη Κουέλλη
Μετάφραση: Κωστής Κολώτας
Σκηνοθεσία, Σκηνική εγκατάσταση: Θεόδωρος Τερζόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτης: Σάββας Στρούμπος
Μουσική: Παναγιώτης Βελιανίτης
Κοστούμια: Λουκία
Φωτισμοί: Θεόδωρος Τερζόπουλος, Κωνσταντίνος Μπεθάνης
Υπεύθυνη παραγωγής: Μαρία Βογιατζή
Διανομή:
Εκάβη: Δέσποινα Μπεμπεδέλη
Ελένη, Χορός: Σοφία Χιλλ
Ανδρομάχη, Χορός:Νιόβη Χαραλάμπους
Ταλθύβιος, Χορός: Προκόπης Αγαθοκλέους
Ποσειδώνας, Μενέλαος, Χορός: Ανδρέας Φυλακτού
Αθηνά, Κασσάνδρα, Χορός: Εβελίνα Αραπίδη
Κασσάνδρα, Χορός: Ajla Hamzic, Hadar Barabash, Sara Ipsa, Evelyn Asouant
Κορυφαίος: Erdogan Kavaz

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου