Η τρέχουσα
θεατρική σεζόν δεν φαίνεται να ξεκίνησε
και τόσο έντονα. Η πρώτη περίοδος όμως
πάει, έφυγε, και τα περισσότερα θεατρικά
σχήματα παρουσιάζουν νέες παραστάσεις.
Η Νέα Σκηνή ΘΟΚ παρουσιάζει σε Πανελλήνια
πρώτη την Πέτρα, ενός Γερμανού
συγγραφέα, του Μάριου Φον Μάιενμπουργκ.
Είναι πράγματι ένα αριστουργηματικό
έργο και χαίρομαι που ο ΘΟΚ επέλεξε να
ενσωματώσει αυτό το έργο στο ρεπερτόριό
του.
Το έργο
πραγματεύεται τη ζωή τριών γενεών από
την άνοδο του Χίτλερ μέχρι την πτώση
του Σοβιετικού καθεστώτος. Η πρώτη
γενεά, η μεγαλύτερη ηλικιακά, είναι η
γενιά του Τραύματος. Η τρίτη γενεά είναι
η γενιά που δεν είναι αυτό που θα θέλαμε
να είναι, η νεολαία, και η ενδιάμεση
είναι η γενεά που μαζεύει ακόμη τα
σπασμένα. Ζούμε πολύ έντονα -εθνικά επί
το πλείστον- στην Κύπρο αυτό το χάσμα
γενεών.
Η Πέτρα του
Μάιενμπουργκ γράφτηκε το 2008 και νομίζω
θα ήταν ευλογία αν το έργο αυτό
παρουσιαζόταν στο κοινό πριν 2 χρόνια
παράλληλα με την Σκιά του Μαρτ του
Σουηδού Στιγκ Ντάγκερμαν. Οι ηρωίδες
της Πέτρας έρχονται αντιμέτωπες με
σκιές του παρελθόντος, εθελούσια (η Βίτα
με τον Βόλφανγκ) ή ακούσια (η Χάιντρουν
και η Χάνα με την Μίτσε). Το σπίτι είναι
ολόασπρο, κατάλληλο για ψυχολογικά
πειράματα, ένα άσπρο κελί ενός φρενοκομείου
ίσως, ένα άσπρο κουτί που μέσα του
κατοικούν εγκλωβισμένες οι σκιές αυτές.
Μια άλλη σκιά
που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι
ηρωίδες μας είναι μια άσπρη σβάστικα,
το σύμβολο του Ναζισμού (αν και προέρχεται
από τον Ινδουισμό). Το σημάδι αυτό είναι
μέρος του τοίχου του σπιτιού, το οποίο
το κουβαλά ακόμη πάνω του, αλλά δεν
“φαίνεται”. Το σύμβολο αυτό, λες και
δεν μπορούμε να απαλλαχτούμε από αυτό,
είναι ακόμη εκεί, τόσα χρόνια μετά είναι εκεί. Στο μόνο πράγμα
που “διαφωνώ” με το σημείωμα της σκηνοθέτιδας είναι
ότι -δυστυχώς για εμάς- η σβάστικα
εμφανίζεται συχνότερα από “περιστασιακά”.
Όπως είναι
φυσικό, από το κοινωνικοϊστορικό πλαίσιο
του έργου, το έργο πραγματεύεται επίσης
τη σημασία του ηρωισμού. Με τρόπο
διαφορετικό από εκείνον στο έργο του
Ντάγκερμαν, εδώ πρόκειται για το χάος
το οποίο μπορεί να προκληθεί από το
ψέμα, από τις ψευδείς αναμνήσεις. Έχουμε
την τάση να λέμε ιστορίες απ' όταν ήμασταν
παιδιά χωρίς αναγκαστικά να σημαίνει
ότι το υλικό των αναμνήσεων είναι
πρωτογενής πηγή, αλλά συνήθως είναι από
εξιστορήσεις αναμνήσεων άλλων ατόμων.
Ακριβώς το ίδιο γίνεται στο έργο: η κόρη
του Βόλφανγκ σχηματίζει μια παντελώς
λάθος εικόνα για αυτόν και η μόνη που
ξέρει την αλήθεια είναι η ίδια η πηγή
της εκτίμησης που του τρέφει, η μάνα
της.
Πολυλογώ για τα
του έργου όμως... Θα μιλήσω εν τάχει και
για τα της παράστασης. Με την έναρξη της
παράστασης μουσική, φωτισμός και προβολές
video δένουν και αποτελούν
ένα σύνολο. Η σκηνοθετική δουλειά ήταν
κάπως δύσκολη, όσο δύσκολο ήταν το
υποκριτικό-ερμηνευτικό κομμάτι των
ηθοποιών. Όλοι οι ηθοποιοί είναι πάνω
στην σκηνή και όταν δεν συμμετέχουν
στην σκηνή -γιατί οι ιστορίες των γυναικών
τριών γενεών εκτυλίσσονται ταυτόχρονα-
είναι ακίνητοι. Έξοχο το touch
του video art στην παράσταση
και απίστευτες ερμηνείες.
Εν κατακλείδι
η επιβίωση είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο
της ανθρώπινης ζωής. Επιβίωση για άλλους
είναι να είσαι απλά ευυπόληπτος πολίτης,
επιβίωση για άλλους, όπως την Βίτα μια
από τις ηρωίδες του έργου αυτού, είναι
να πεις ψέματα ή να κρύψεις την αλήθεια
με το όποιο τίμημα (το οποίο και πληρώνει).
Επιβίωση για άλλους είναι να κατοικίσουν
σε ένα σπίτι και να το ονομάσουν “δικό
τους”, ξέρουμε αρκετοί πολύ καλά τι
πάει να πει αυτό. Το να είσαι περήφανος
-ιδίως εθνικά- χωρίς λόγο είναι κατάρα κατ' εμέ και η Πέτρα του
Μάιενμπουργκ είναι ένα πανίσχυρο έργο.
Εύγε σε όλους τους συντελεστές!
Ταυτότητα
της παράστασης:
Μετάφραση:
Γιώργος Νεοφύτου
Σκηνοθεσία:
Αθηνά Ξενίδου
Σκηνικά/Κοστούμια:
Σταύρος Αντωνόπουλος
Μουσική: Γιώργος
Κολιάς
Κίνηση: Μαρία
Μέση
Σχεδιασμός
φωτισμών: Γιώργος Κουκουμάς
Video Art: Άννα
Φωτιάδου
Βοηθός
Σκηνοθέτιδας: Έφη
Μοδέστου
Βοηθός
Σκηνογράφου: Σάββας
Λαζάρου
Ερμηνεύουν
(αλφαβητικά): Νεοκλής
Νεοκλέους, Έλενα Παπαδοπούλου, Αννίτα
Σαντοριναίου, Στέλα Φυρογένη, Αντωνία
Χαραλάμπους, Νιόβη Χαραλάμπους.