Θεατραγόρας είναι ένας χαμένος διάλογος του Πλάτωνα, γράφτηκε προχθες και αναφέρεται στους κινδύνους που ελλοχεύουν για την θεατρική κατάσταση της Κύπρου λόγω την εμφάνιση των θεατρικών σοφιστών. Τα βασικά πρόσωπα του διαλόγου είναι ο Σωκράτης και ο Θεατραγόρας, ο νεοσοφιστής. Ο σούπερ-σταρ Σωκράτης αναρωτιέται και ερωτά τον Θεατραγόρα τι όφελος θα είχε ένας θεατής από τα λεγόμενά του και την απόφαση του για το σταύρωμα του μισού κονδυλίου της θεατρικής ανάπτυξης. Ο νεοσοφιστής δεν απαντά ευθέως πως το μάθημα που θέλει να δώσει είναι η οικονομική τέχνη, αλλά εννοείται. Ο Σωκράτης διαφωνεί όπως πάντα και ξεκινά να μιλά μόνος του.
Η μετάφραση του αποσπάσματος στη κοινή νεοελληνική έγινε από τον φιλόλογο Φώτη Φωτίου, γνωστό και με το ψευδώνυμο Κα. Κο. Μύρης.
Σωκράτης:
Υπήρχε κάποτε μια εποχή, πολύ πριν την Κρίση, όπου δεν υπήρχαν θνητοί αλλά απλά όντα. Υπάρχουν τώρα πολλοί μύθοι για το πώς φτιάχτηκαν οι άνθρωποι, άλλοι θα μιλήσουν για την εξέλιξη, άλλοι θα μιλάνε για πηλό, αλλά δεν είναι επί του παρόντος. Αυτό το περίεργο ον, το οποίο έτυχε να περπατάει στα δύο του πόδια και να ομιλεί, είχε την ανάγκη να οργανωθεί σε σύνολα, τα οποία θα λέμε κοινωνίες.
Ακόμα και στις πρώιμες μορφές κοινωνίας του ανθρώπου, οι θνητοί έκαναν κάποιες ιερές τελετές, οι οποίες ήταν η πρώιμη μορφή του θεάτρου. Μέσα στους επόμενους αιώνες το θέατρο ήκμασε σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Αλλά ας μιλήσουμε για την Αρχαία Ελλάδα που τόσο αγαπάς και τόσο πολύ επικαλείσαι αγαπητέ μου Θεατραγόρα.
Στην Αρχαία Ελλάδα ο προϋπολογισμός του θεάτρου ήταν σταθερός, κάθε χρόνο παρουσιάζονταν τόσο τραγωδίες όσο και κωμωδίες και πολλοί ήταν αυτοί που λάμβαναν μέρος στις παραστάσεις. Τα έξοδα των παραστάσεων καλύπτονταν μόνο από τους πλούσιους πολίτες. Τα θέατρα ήταν πάντα γεμάτα με τους πολίτες και τους πολιτικούς. Την άνοιξη όμως, κατά τα Μεγάλα Διονύσια, η Αθήνα φιλοξενούσε πρεσβευτές από ξένες χώρες, ας τους πούμε τουρίστες, και το θέατρο ήταν η επίδειξη ισχύος της πόλης γιατί αναδείκνυε το πολιτιστικό και πνευματικό επίπεδο της Αθήνας.
Αυτά μια φορά κι έναν καιρό. Το θέατρο όμως επειδή είναι κοινωνικό φαινόμενο μεταλλάσσεται όταν αλλάζει και η κοινωνία. Το θέατρο δεν είναι για τους λίγους, κι αν κάποιος καμώθηκε πως κάνει θέατρο για λίγους τότε δεν ζούσε από αυτό. Ας μιλήσουμε όμως λίγο για το νησί που ζει στο ήμισυ, την Κύπρο λέω. Το θέατρο εδώ ξεκίνησε αργά, το επαγγελματικό θέατρο θεμελιώθηκε λίγο πριν την ανεξαρτησία και το κρατικό θέατρο ιδρύθηκε μόλις το 1971, μέσω πολλών πολιτικών ταραχών. Την δεκαετία του 1980 εμφανίζεται και το Ελεύθερο Θέατρο, ανεξάρτητο από το κρατικό.
Επί χρόνια ολάκερα τα μικρά θεατρικά σχήματα –πλην των τεσσάρων ιστορικών θεάτρων με συνεχή θεατρική παραγωγή- δεν επιχορηγούνταν ή επιχορηγούνταν με διαφορετικά κριτήρια. Στα πλαίσια της «διαφάνειας και της χρηστής διοίκησης» αποφασίζεται ένα νέο σχέδιο που φέρνει εντελώς συμπτωματικά το όνομα του βωμού των αρχαίων θεάτρων. Τέσσερα χρόνια τώρα εφαρμόζεται η Θυμέλη και φέτος σταυρώσατε την μισή.
Η αλήθεια είναι πως έχουν αλλάξει τα πράγματα ναι, αλλά τα προβλήματα είναι τα ίδια. Πρώτον το κονδύλι για θεατρική ανάπτυξη παραμένει το ίδιο εδώ και χρόνια και επομένως είναι λογικό, αφού αυξάνεται ο θεατρικός κόσμος, η πίτα του κονδυλίου να μοιράζεται σε περισσότερα (και μικρότερα) κομμάτια. Δεύτερον, το κονδύλι αυτό το διαχειρίζεται λανθασμένα το κρατικό θέατρο, κάτι το οποίο προκαλεί πολλές φορές άσκοπες συγκρούσεις. Και τρίτον και τελευταίο δεν υπάρχει η θεατρική παιδεία και το θεατρικό κοινό είναι μικρό για το αυξανόμενο μέγεθος θεατρικής παραγωγής.
Βλέπεις Θεατραγόρα ξέρω καλά τους σοφιστές του είδους σου. Αν το θέατρο ήταν τράπεζα θα κάναμε τα πάντα για να το σώσουμε, αλλά επειδή το θέατρο δεν έχει καμιά σημασία για εσένα θες να το κλείσουμε. Οι σοφιστές σήμερα, δημαγωγούς τους λέγανε στο χωριό μου, λένε ότι είναι πολλά τα έξοδα και αφού τα έσοδα είναι δυσανάλογα καλύτερα να μην κάνουμε πολιτισμό, την ίδια ώρα που επιζητούν πολιτισμό επιπέδου BBC, γιατί οι «σαπουνόπερες» και τα «θεατράκια» είναι πασέ. Ωστόσο θα το συζητήσουμε το θέμα αυτό, διεξοδικά, όταν σταματήσεις να κρύβεσαι πίσω από το δάκτυλό σου, τώρα είναι καιρός να ασχοληθούμε και με κάτι άλλο, όπως κάνουμε πάντα. Εδώ και ώρα έπρεπε να πάω κάπου αλλά έμεινε εδώ για να ευχαριστήσω τον ωραίο Καλλία.
Η μετάφραση του αποσπάσματος στη κοινή νεοελληνική έγινε από τον φιλόλογο Φώτη Φωτίου, γνωστό και με το ψευδώνυμο Κα. Κο. Μύρης.
Σωκράτης:
Υπήρχε κάποτε μια εποχή, πολύ πριν την Κρίση, όπου δεν υπήρχαν θνητοί αλλά απλά όντα. Υπάρχουν τώρα πολλοί μύθοι για το πώς φτιάχτηκαν οι άνθρωποι, άλλοι θα μιλήσουν για την εξέλιξη, άλλοι θα μιλάνε για πηλό, αλλά δεν είναι επί του παρόντος. Αυτό το περίεργο ον, το οποίο έτυχε να περπατάει στα δύο του πόδια και να ομιλεί, είχε την ανάγκη να οργανωθεί σε σύνολα, τα οποία θα λέμε κοινωνίες.
Ακόμα και στις πρώιμες μορφές κοινωνίας του ανθρώπου, οι θνητοί έκαναν κάποιες ιερές τελετές, οι οποίες ήταν η πρώιμη μορφή του θεάτρου. Μέσα στους επόμενους αιώνες το θέατρο ήκμασε σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Αλλά ας μιλήσουμε για την Αρχαία Ελλάδα που τόσο αγαπάς και τόσο πολύ επικαλείσαι αγαπητέ μου Θεατραγόρα.
Στην Αρχαία Ελλάδα ο προϋπολογισμός του θεάτρου ήταν σταθερός, κάθε χρόνο παρουσιάζονταν τόσο τραγωδίες όσο και κωμωδίες και πολλοί ήταν αυτοί που λάμβαναν μέρος στις παραστάσεις. Τα έξοδα των παραστάσεων καλύπτονταν μόνο από τους πλούσιους πολίτες. Τα θέατρα ήταν πάντα γεμάτα με τους πολίτες και τους πολιτικούς. Την άνοιξη όμως, κατά τα Μεγάλα Διονύσια, η Αθήνα φιλοξενούσε πρεσβευτές από ξένες χώρες, ας τους πούμε τουρίστες, και το θέατρο ήταν η επίδειξη ισχύος της πόλης γιατί αναδείκνυε το πολιτιστικό και πνευματικό επίπεδο της Αθήνας.
Αυτά μια φορά κι έναν καιρό. Το θέατρο όμως επειδή είναι κοινωνικό φαινόμενο μεταλλάσσεται όταν αλλάζει και η κοινωνία. Το θέατρο δεν είναι για τους λίγους, κι αν κάποιος καμώθηκε πως κάνει θέατρο για λίγους τότε δεν ζούσε από αυτό. Ας μιλήσουμε όμως λίγο για το νησί που ζει στο ήμισυ, την Κύπρο λέω. Το θέατρο εδώ ξεκίνησε αργά, το επαγγελματικό θέατρο θεμελιώθηκε λίγο πριν την ανεξαρτησία και το κρατικό θέατρο ιδρύθηκε μόλις το 1971, μέσω πολλών πολιτικών ταραχών. Την δεκαετία του 1980 εμφανίζεται και το Ελεύθερο Θέατρο, ανεξάρτητο από το κρατικό.
Επί χρόνια ολάκερα τα μικρά θεατρικά σχήματα –πλην των τεσσάρων ιστορικών θεάτρων με συνεχή θεατρική παραγωγή- δεν επιχορηγούνταν ή επιχορηγούνταν με διαφορετικά κριτήρια. Στα πλαίσια της «διαφάνειας και της χρηστής διοίκησης» αποφασίζεται ένα νέο σχέδιο που φέρνει εντελώς συμπτωματικά το όνομα του βωμού των αρχαίων θεάτρων. Τέσσερα χρόνια τώρα εφαρμόζεται η Θυμέλη και φέτος σταυρώσατε την μισή.
Η αλήθεια είναι πως έχουν αλλάξει τα πράγματα ναι, αλλά τα προβλήματα είναι τα ίδια. Πρώτον το κονδύλι για θεατρική ανάπτυξη παραμένει το ίδιο εδώ και χρόνια και επομένως είναι λογικό, αφού αυξάνεται ο θεατρικός κόσμος, η πίτα του κονδυλίου να μοιράζεται σε περισσότερα (και μικρότερα) κομμάτια. Δεύτερον, το κονδύλι αυτό το διαχειρίζεται λανθασμένα το κρατικό θέατρο, κάτι το οποίο προκαλεί πολλές φορές άσκοπες συγκρούσεις. Και τρίτον και τελευταίο δεν υπάρχει η θεατρική παιδεία και το θεατρικό κοινό είναι μικρό για το αυξανόμενο μέγεθος θεατρικής παραγωγής.
Βλέπεις Θεατραγόρα ξέρω καλά τους σοφιστές του είδους σου. Αν το θέατρο ήταν τράπεζα θα κάναμε τα πάντα για να το σώσουμε, αλλά επειδή το θέατρο δεν έχει καμιά σημασία για εσένα θες να το κλείσουμε. Οι σοφιστές σήμερα, δημαγωγούς τους λέγανε στο χωριό μου, λένε ότι είναι πολλά τα έξοδα και αφού τα έσοδα είναι δυσανάλογα καλύτερα να μην κάνουμε πολιτισμό, την ίδια ώρα που επιζητούν πολιτισμό επιπέδου BBC, γιατί οι «σαπουνόπερες» και τα «θεατράκια» είναι πασέ. Ωστόσο θα το συζητήσουμε το θέμα αυτό, διεξοδικά, όταν σταματήσεις να κρύβεσαι πίσω από το δάκτυλό σου, τώρα είναι καιρός να ασχοληθούμε και με κάτι άλλο, όπως κάνουμε πάντα. Εδώ και ώρα έπρεπε να πάω κάπου αλλά έμεινε εδώ για να ευχαριστήσω τον ωραίο Καλλία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου