Θεακρίνος: Μήδεια

Μια σπουδαία παράσταση παρακολουθήσαμε στο Αμφιθέατρο Σχολής Τυφλών, την Μήδεια μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου Κροατίας στο Ζάγκρεμπ, των Pandur Theaters της Σλοβενίας και του Καλοκαιρινού Φεστιβάλ Dubronvik της Κροατίας. Μια σπουδαία παράσταση που προσέγγισε την Μήδεια -σαν μύθο και όχι τόσο σαν έργο- τόσο εικαστικά όσο και δραματουργικά. Ο σκηνοθέτης επέλεξε να “αλλάξει” την τραγωδία και να επέμβει με τόλμη στην πλοκή, όπως ακριβώς έκανε και ο Ευριπίδης με τους μύθους.

Πρώτον ο Χορός δεν αποτελείται από γυναίκες της Κορίνθου αλλά από άντρες, Αργοναύτες! Έτσι η Μήδεια βρίσκεται στο απόγειο της συμφοράς της, είναι περικυκλωμένη από άντρες και αντρικά μυαλά, είναι η μοναδική γυναίκα επί σκηνής. Αυτό την κάνει να ξεχωρίζει, όπως ξεχώρισε ως βάρβαρη μάντισσα στην Ελλάδα, όμως τώρα ως η μόνη γυναίκα στη σκηνή την κάνει και μοναδική.

Η Μήδεια ανάχθηκε στον μέγιστο συμβολισμό. Δεν τίθεται θέμα αν η Μήδεια είναι θύμα ή ήρωας, ερωτήματα που είχα στις περσινές Μήδειες. Η Μήδεια δεν είχε άλλη επιλογή από το να σκοτώσει τα ίδια της τα παιδιά και να αποχωρήσει ταπεινωμένη και μόνη από μια χώρα η οποία κρίθηκε ανίκανη να την σεβαστεί και να την δεχτεί. Η Μήδεια περικυκλωμένη από το -φαινομενικά- ισχυρό ανδρικό στοιχείο γίνεται κι αυτή άντρας, κοινωνικά τουλάχιστον, και μόνο για αυτόν τον λόγο οι πράξεις της έχουν επενέργεια στον Ιάσονα.

Η εμφάνιση του Ιάσονα και η ερμηνεία του αποδεικνύουν περίτρανα την θέση αυτή. Ο Ιάσονας εμφανίζεται όχι στερεοτυπικός αλλά θεμιτός για την εποχή του άντρας. Είναι ευθύς, όπως και η Μήδεια. Και σε αυτή την παράσταση Ιάσονας και Μήδεια ήταν ίσος προς ίσο. Η σκηνική φόρμα, η στάση του σώματος, οι χειρονομίες και τα σκηνοθετικά τρικ με το τσιγάρο κάνουν τους δυο συγκρουόμενους χαρακτήρες ίσους αλλά η ζυγαριά κλίνει τελικά προς την Μήδεια γιατί είναι η μόνη που κατανοεί πραγματικά τη δύναμή της.

Η ερμηνεία της Μήδειας, από την άλλη, ξεπέρασε κάθε άλλη Μήδεια. Ένας χαρακτήρας με ένα συνονθύλευμα αντιθετικών και συγκρουόμενων στοιχείων. Η καλή και στοργική μάνα, η αδίστακτη και απόλυτη μάνα, η εραστής και η γυναίκα, η καθωσπρέπει σύζυγος και η αχαλίνωτη γυναίκα, η πονόψυχη και αποφασισμένη. Δεν τίθεται θέμα αν είναι θύμα ή ήρωας ή φονιάς, τα παιδιά της ήταν δίπλα της σε κάθε στιγμή και τον φόνο τον έκανα μαζί, και οι τρεις τους.

Το δεύτερο σκηνοθετικό τόλμημα του σκηνοθέτη είναι η παρουσία των δυο γιων της Μήδειας και του Ιάσονα, του Φέρη και του Μέρμερου, οι οποίοι δεν είναι βωβοί χαρακτήρες, έχουν λόγια και είναι σπαραχτικοί χαρακτήρες. Αποχωρίζονται την μητέρα τους σε κάθε σκηνή, εκτός την τελευταία σκηνή, αυτήν της δολοφονίας τους. Η δολοφονία επί σκηνής ήταν και αυτό τόλμημα, ποτέ δεν βλέπουμε φόνο επί σκηνής σε αρχαίο δράμα. Αυτός ο φόνος όμως δεν ήταν καθόλου βίαιος. Με τις χάρτινες σακούλες, με τις οποίες συνεπάγεται μόνο θάνατος από ασφυξία, ο φόνος γίνεται εν μέρει με τη συγκατάθεση των ίδιων των παιδιών της. Αυτό κάνει την Μήδεια λιγότερο ένοχη και περισσότερο περίπλοκη.

Η χρήση της μουσικής λειτούργησε υπέρ της απουσίας αυτούσιων κομματιών των χορικών ενώ η αρχή ανέδειξε τις επικοινωνιακές ικανότητες του Χορού και επιβεβαιώνοντας ξανά πόσο μικρό μπορεί να είναι το γλωσσικό εμπόδιο στο θέατρο. Τέλος ευρηματική έως και αριστουργηματική η χρήση του video-wall με ένα πρωτότυπο και εξαιρετικό concept. Η χρήση του νερού δένει την ιστορία από την αρχή μέχρι το τέλος, οι Αργοναύτες ήταν ναύτες, έφθασαν με τον Ιάσονα και την Μήδεια στην Κόρινθο, τώρα δεν έχουν δουλειά αλλά είναι ακόμη εδώ, ίσως ένα νέο ταξίδι τους περιμένει;

Ταυτότητα της παράστασης:

Διασκευή: Ντάρκο Λούκιτς
Μετάφραση: Λάντα Καστέλαν
Σκηνοθεσία: Τομάζ Παντούρ
Screen play: Τομάζ Παντούρ, Λίβιγια Παντούρ
Δραματουργία: Λίβιγια Παντούρ
Σχεδιασμός σκηνικών: Σβεν Γιόνκε για NUMEN
Σχεδιασμός κοστουμιών: Ντάνιτσα Ντέντιγερ
Μουσική: SILENCE
Σχεδιασμός βίντεο: Ντόριγιαν Κολούντζιγια/ Γκαλέριγια 12+
Σχεδιασμός φωτισμού: Αντρέϊ Χαγιντινάκ
Σύμβουλος γλωσσικών θεμάτων: Τζούρτζα Σκάβιτς
Φωτογραφία: Άλιόσα Ρεμπόλ
Βοηθός σκηνοθέτης: Πάολο Τίσλιαριτς
Βοηθός δραματουργός: Μίρνα Ρουστέμοβιτς
Βοηθός σχεδιασμού κοστουμιών: Ζιένα Γκλαμότσανιν
Διεύθυνση σκηνής: Ρόκο Γκρμπιν

Παίζουν οι ηθοποιοί
Μήδεια: Άλμα Πρίτσα
Ιάσονας: Μπόγιαν Ναβόγιετς
Φύλακας του Χρυσόμαλλου Δέρατος: Λίβιο Μπαντούρινα
Φέρης: Ίβαν Γκλοβάτσκι
Μέρμερος: Ρομάνο Νίκολιτς
Αιγέας: Ντάμιρ Μαρκόβινα

Χορός - Αργοναύτες: Κρίστιγιαν Ποτότσκι, Άντρεϊ Ντόϊκιτς, Πέταρ Τσβίριν, Τόμισλαβ Κρστάνοβιτς, Γιούρε Ράντνιτς, Ίβαν Μάγκουντ, Άντριαν Πεζντίρτς, Ίβαν Όζέγκοβιτς.