Πέμπτη 27 Ιουνίου 2019

Stonewall Inn: 50 χρόνια μετά

Μαθήματα και σκέψεις για… εξεγέρσεις

Συμπληρώνονται φέτος πενήντα χρόνια από την μέρα εκείνη που η Αστυνομία εισέβαλλε στο Stonewall Inn και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Μια σειρά επακόλουθων αυθόρμητων εξεγέρσεων στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης έμελλε να γίνει προπομπός ενός απελευθερωτικού κινήματος για την ΛΟΑΤ+ κοινότητα και τον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη στην Αμερική αλλά και σ’ ολόκληρο τον κόσμο.

Στιγμιότυπο από το πρώτο Pride

Η Αμερική του τότε

Τις δεκαετίες του 1950 και ‘60 εξαπολύθηκε στην Αμερική ένα μαζικό κυνήγι μαγισσών, ένεκα του ψυχροπολεμικού κλίματος, το οποίο δυστυχώς συμπεριελάμβανε και τους ΛΟΑΤ+. Μετά τον Β’ Π.Π. και παρά την αποκάλυψη των φριχτών βασανιστηρίων ομοφυλοφίλων από τους Ναζί, οι Αμερικανικές μεταπολεμικές κυβερνήσεις έβαλαν στο στόχαστρο, εκτός των άλλων, την ΛΟΑΤ+ κοινότητα: απέλυσαν χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους και στρατιωτικούς, απέρριψαν χιλιάδες αιτήσεις πρόσληψης από πολίτες είτε επειδή ήταν ομοφυλόφιλοι είτε επειδή υπήρχε η υποψία. Η ομοφυλοφιλία εξισωνόταν με την αρρώστια, την ανωμαλία, την ανηθικότητα. Σε αυτό το εχθρικό πολιτικά περιβάλλον έπρεπε να ζουν τα μέλη της ΛΟΑΤ+ κοινότητας.

Ελάχιστα ήταν τα καταστήματα, τα οποία ήταν φιλικά για τους ΛΟΑΤ+. Μέσα στην αναμενόμενη γκετοποίηση της κοινότητας, λόγω του κοινωνικού αποκλεισμού, τα γκέι μπαρ που υπήρχαν προσέλκυαν τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, drag queens, τρανς, το ανάθεμα της εποχής: θηλυπρεπείς γκέι και αρρενωπές λεσβίες, αλλά εκδιδόμενους και άστεγους. Για όλους αυτούς τους λόγους οι επιχειρήσεις «σκούπες» της αστυνομίας, με το πρόσχημα πάντα του ελέγχου σχετικά με την πώληση αλκοόλ, ήταν πολύ συχνές, και αυτό κλιμάκωνε τη δυσφορία των θαμώνων με τα χρόνια.

Stonewall Inn. Η απαρχή.

Το διασημότερο ίσως από αυτά τα μπαράκια είναι το Stonewall Inn, το οποίο ανήκε στο δίκτυο της Μαφίας. 28 Ιουνίου 1969, ώρα μία και είκοσι το πρωί. Τέσσερις υπό κάλυψη αστυνομικοί και δύο ένστολοι μπαίνουν στο μπαρ, σβήνουν την μουσική και ανάβουν τα φώτα. Συνήθως έβαζαν τους πάντες σε σειρά και επιβεβαίωναν τα στοιχεία τους. Οι drag queens ή και οι trans οδηγούνταν στις τουαλέτες και αναγκάζονταν να δείχνουν τα γεννητικά τους όργανα στους αστυνομικούς για να επιβεβαιώσουν αν συμφωνούν με το αναγραφόμενο φύλο στην ταυτότητα τους.

Αλλά αυτός ο δήθεν έλεγχος δεν εξελίχθηκε όπως ήθελαν οι αρχές. Η αστυνομία χώρισε το πλήθος σε ομάδες, κράτησε τις drag queens, τους θηλυπρεπείς άντρες, τις αρρενωπές γυναίκες, τους υπαλλήλους και τους τρανς, ενώ για αδιευκρίνιστους λόγους απάλλαξε εκατό περίπου θαμώνες, οι οποίοι όμως δεν έφυγαν και περίμεναν έξω από το μπαρ. 

Οι αστυνομικοί μετά από ώρα οδήγησαν τους συλληφθέντες στις κλούβες, περνώντας μπροστά από ένα τεράστιο αγανακτισμένο πλήθος. Κάποιος φώναξε «Gay power», λέγεται. Ένας αστυνομικός παρενοχλεί μια τρανς γυναίκα και τότε αυτή τον χτυπάει με το τσαντάκι της. Μια άλλη γυναίκα με χειροπέδες φώναξε «Τι στέκεστε εκεί; Γιατί δεν κάνετε κάτι;». Έτσι ξεκίνησαν όλα. Το συγκεντρωμένο πλήθος απάντησε εκείνο το βράδυ στην πολύχρονη αστυνομική βία και τα επεισόδια συνεχίστηκαν μέχρι τις τέσσερις το πρωί. Η οργή του πλήθους δεν έληξε εκείνη την μέρα και οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας αλλά και οι συγκρούσεις με την αστυνομία συνεχίστηκαν για αρκετές μέρες. 

Διάφορες οργανώσεις και σύνολα, με το σημαντικότερο ίσως εκείνο των φοιτητών, εκφράζουν την αλληλεγγύη τους προς την ΛΟΑΤ+ κοινότητα. Πολύς κόσμος ανεξαρτήτως σεξουαλικότητας διαδήλωσε κατά της αστυνομικής βίας και της κρατικής προκατάληψης και διάκρισης εις βάρος μερίδας της κοινωνίας. Ιδρύθηκαν δύο ακτιβιστικές οργανώσεις. Τρεις μονάχα εφημερίδες τόλμησαν να μιλήσουν ανοικτά για αυτά τα θέματα χωρίς ρατσισμό ή προκατάληψη. Την επόμενη χρονιά, 28 Ιουνίου 1970, ένα χρόνο μετά την εξέγερση στο Stonewall Inn, πραγματοποιούνται για πρώτη φορά πορείες υπερηφάνειας σε Νέα Υόρκη, Λος Άντζελες, Σαν Φρανσίσκο και Σικάγο και μικρότερες εκδηλώσεις σε άλλες αμερικανικές πόλεις.

Δεν υπάρχει περηφάνεια για τους λίγους αν δεν υπάρχει ελευθερία για όλους.
Μαθήματα Πολιτικής Αγωγής

Μετά από αυτή την εξέγερση μερίδα της κοινωνίας (τόσο ΛΟΑΤ+ όσο και στρέιτ) κατάφερε να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό για ζητήματα φύλου, φυλής και τάξης ταυτόχρονα. Αυτό δεν θα ήταν δυνατό χωρίς την παράλληλη δράση του κινήματος των Αφροαμερικανών για πολιτική/κοινωνική ισότητα, του αντιπολεμικού κινήματος -μετά το σκάνδαλο μεγατόνων στο Βιετνάμ- και γενικά τα καλλιτεχνικά και άλλα κοινωνικά κινήματα. Θα υπέθετε κανείς ότι το μέτωπο του κινήματος των ΛΟΑΤ+ ήταν ένα και ενιαίο. Λάθος, υπήρχαν, όπως υπάρχουν ακόμα και σήμερα, εσωτερικές διαμάχες, συγκρούσεις κυρίως ριζοσπαστικών και μετριοπαθών δικτύων. Και το βασικότερο, χρειάστηκε χρόνος μέχρι να κερδηθούν πράγματα. Οι έφοδοι της αστυνομίας στα γκέι μπαρ δεν σταμάτησαν, ούτε έπαυσαν οι διώξεις. Ο κόσμος δεν έγινε καλύτερος σε μία μέρα.

Η αυξανόμενη αποδοχή της ΛΟΑΤ+ κοινότητας από την κοινωνία, οδήγησε στην οργανική ενσωμάτωση τους σ’ αυτή, με τις περίεργες… παρενέργειες που βλέπουμε σήμερα. Η αποδοχή και στήριξη των ΛΟΑΤ+ από εταιρείες, για παράδειγμα, προκάλεσε μια «εμπορευματοποίηση» της διαφορετικότητας, η οποία επιτρέπει σε μερίδα της κοινωνίας (συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των ΛΟΑΤ+) να θεωρεί τα Pride επιφανειακά. Οι πορείες υπερηφάνειας της δεκαετίας του ’80 πόρρω απέχουν από τις σημερινές. Το θέαμα ήταν διαφορετικό, ήταν ναι μεν γιορτή αλλά ήταν πρωτίστως μια διαμαρτυρία. Νέοι στην ηλικία μου παρέλαυναν καθισμένοι σε αναπηρικά καροτσάκια, καταβεβλημένοι από το AIDS. Όσοι μόνο ήταν τυχεροί είχαν στο πλάι τους συγγενείς τους, τους φίλους ή τους συντρόφους τους. 

Η Αμερική και ο κόσμος του σήμερα
Σήμερα υπάρχουν περίπου εβδομήντα χώρες στον κόσμο όπου είναι παράνομο να είσαι ομοφυλόφιλος, σε δέκα από αυτές η ομοφυλοφιλία τιμωρείται με θάνατο. Το κυνήγι μαγισσών δεν έχει σταματήσει στη Δύση, καθώς η ΛΟΑΤ+ κοινότητα προβάλλεται από κάποιους πολιτικούς, ακόμα, ως άρρωστη, ανώμαλη και ανήθικη, ακριβώς όπως την δεκαετία του 1950. Στην Κύπρο μάλιστα εξισώθηκε με την παιδεραστία, την κτηνοβασία και πολλά άλλα. 

Η νομική αναγνώριση και τα κατοχυρωμένα, στις περισσότερες δυτικές χώρες, ΛΟΑΤ+ δικαιώματα αναζωπύρωσαν τους συντηρητικούς πολιτικούς πιο πολύ από ποτέ. Δημόσια ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου προβαίνει σε ομοφοβικές δηλώσεις χωρίς να του αποδίδεται καμία ποινική ή άλλη ευθύνη. Οι τρανς συμπολίτες μας συνεχίζουν να περνούν τους ίδιους εξευτελιστικούς και απάνθρωπους ελέγχους από την αστυνομία, γιατί η Πολιτεία επί δύο και πλέον χρόνια ετοιμάζει ένα νομοσχέδιο αναγνώρισης φύλου, το οποίο δεν είδαμε ακόμα. Οι οροθετικοί συμπολίτες μας (οι οποίοι by the way δεν είναι αποκλειστικά ΛΟΑΤ+) περνάνε τον δικό τους Γολγοθά με θλιβερές κρατικές παραλείψεις. Οι νέοι δεν είναι πλήρως ενημερωμένοι για θέματα σεξουαλικής υγείας και άλλα, δυστυχώς, πολλά.

Ό,τι επιτεύχθηκε μέχρι σήμερα είναι ένα σπουδαίο και σεβαστό βήμα προς την τόσο περιζήτητη ισονομία, αλλά υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά. Οφείλουμε να παραδεχτούμε και να εντοπίσουμε τον στρουθοκαμηλισμό των Δυτικών κυβερνήσεων για τα ΛΟΑΤ+ θέματα και δικαιώματα. Οι κυβερνήσεις μεταθέτουν τις ευθύνες τους σε μη-κυβερνητικές οργανώσεις (π.χ. θέματα ψυχολογικής στήριξης και ψυχικής υγείας) και χειρίζονται τα νομικά θέματα με μετριοπάθεια (π.χ. σύμφωνο συμβίωσης με απαράδεκτες παραβιάσεις εις βάρος των ομόφυλων ζευγαριών – τεκνοθεσία). Ο πολιτικός αγώνες που ξεκίνησε μετά τις εξεγέρσεις στον Μανχάταν δεν τελείωσε, πρέπει να συνεχιστεί και σήμερα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου