Από την «έκκληση» στην επίταξη

Δεν ξέρω τι σκεφτόταν ο Υπουργός Υγείας όταν προέβη σε «δραματική έκκληση» των ιδιωτών ιατρών να συμμετάσχουν σε ειδική κλινική που θα εξετάζει συμπτωματολογικούς ασθενείς. Μάλιστα, ενόσω έχουν βγει στην επιφάνεια, από πολύ νωρίς, περιστατικά στα οποία προσωπικοί ιατροί αρνούνται να δουν τους ασθενείς τους γιατί έχουν ύποπτα συμπτώματα. Σήμερα με άμεση απόφαση το Υπουργείο επιτάσσει όλους τους ιατρούς και νοσηλευτές εγγεγραμμένους στα μητρώα.

Η Υγεία προ-ΓΕΣΥ

Το μέχρι πρότινος κρατικό σύστημα υγείας χρηματοδοτείτο αποκλειστικά από το κράτος και κάλυπτε δωρεάν υγεία στο 74% του πληθυσμού. Ποτέ δεν υπήρξαν ρυθμιστικοί κανόνες ή εποπτεία για τον ιδιωτικό τομέα, κάτι που οδήγησε σε υψηλές αμοιβές και κέρδη ιδιωτών και την έμμεση υποβάθμιση των δημοσίων νοσηλευτηρίων. Η Κύπρος (προ-ΓΕΣΥ) ξόδευε για την υγεία €1.674 κατά κεφαλήν ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι €2.884. Επί του συνόλου των ατομικών δαπανών για την υγεία το 43% καλυπτόταν από το κράτος (το χαμηλότερο ποσοστό δημόσιων δαπανών στην ΕΕ) ενώ το 56% το επωμιζόταν ο πολίτης (το υψηλότερο ποσοστό ιδιωτικών δαπανών στην ΕΕ).

Η δυσαναλογία πόρων, μεν από την μικρή κρατική επένδυση (6,7% του ΑΕΠ, προ-ΓΕΣΥ πάντα, σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο του 9,8%) και την μεγάλη ιδιωτική κατανάλωση, δημιούργησε ανισότητες στην πρόσβαση στην υγεία, λίστες αναμονής στα δημόσια νοσηλευτήρια, την έλλειψη συντονισμού δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υγείας και την αναμενόμενη αναποτελεσματικότητα του συστήματος υγείας. (1)

«Η υποχρηματοδότηση δεν αποτελεί νέο πρόβλημα για το δημόσιο σύστημα υγείας. Οδηγεί σε μεγάλους χρόνους αναμονής στο δημόσιο σύστημα για ορισμένες υπηρεσίες και συντελεί στη διαμόρφωση της γενικής αντίληψης ότι οι υπηρεσίες του δημόσιου τομέα είναι κατώτερης ποιότητας, γεγονός που ωθεί τους ανθρώπους να αναζητούν περίθαλψη στον ιδιωτικό τομέα»

Προφίλ Κύπρου 2019. ΟΟΣΑ και ΠΟΥ, για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

https://ec.europa.eu/health/state/country_profiles_el (Ανάκτηση: 18/3/2020)

Το… χάπι του ΓΕΣΥ

Το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓΕΣΥ) υπήρχε ως ιδέα εδώ και είκοσι χρόνια, αλλά το 2017 εκ του θαύματος ψηφίστηκε η εφαρμογή του. Εν ολίγοις το ΓΕΣΥ προβλέπει την δημιουργία (α) του Οργανισμού Ασφάλειας Υγείας (ΟΑΥ), ενός αγοραστή υπηρεσιών υγείας από δημόσιους και ιδιωτικούς παρόχους, και (β) του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥΠΥ), ενός φορέα υπεύθυνου για την ανάπτυξη, διαχείριση και εποπτεία των –κατ’ ευχήν- αυτόνομων δημοσίων νοσηλευτηρίων και κέντρων υγείας.

Πολλοί ειδικοί ιατροί και ιδιωτικές κλινικές εξέφρασαν επιφυλάξεις για το ΓΕΣΥ λόγω των αμοιβών, καθώς το κράτος απ' ότι φαίνεται συντηρεί το σώμα ιατρών δύο ταχυτήτων (2) και τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια είδαν να μεγαλώνει ο κύκλος των εσόδων τους τα τελευταία χρόνια. Για την Β’ Φάση του ΓΕΣΥ που αφορά την ενδονοσοκομειακή περίθαλψη βρέθηκε η καταρχήν συμφωνία, καθώς 41 από τα 75 ιδιωτικά νοσηλευτήρια υπέδειξαν ενδιαφέρον για την συμμετοχή τους, και αναμένονται κατ’ ιδίαν διαπραγματεύσεις μεταξύ των ιδιοκτητών των κλινικών και του ΟΑΥ.

Κι ο κλήρος πέφτει… στο δημόσιο (παρ’ όλα αυτά)

«Επιπρόσθετα, να θυμίσω ότι τα δημόσια νοσηλευτήρια έχουν μοναδικές υπηρεσίες που δεν υπάρχουν στον ιδιωτικό τομέα, όπως είναι οι κλειστές μονάδες εντατικής θεραπείας, που είναι η μονάδα εντατικής νοσηλείας νεογνών, είναι οι μεταμοσχεύσεις, η θαλασσαιμία και πολλές άλλες μοναδικές υπηρεσίες. Επίσης, να θυμηθούμε ότι όλα τα δύσκολα περιστατικά στο τέλος της ημέρας καταλήγουν στα δημόσια νοσηλευτήρια» 

Εκπρόσωπος Τύπου ΟΚΥΠΥ, Χαράλαμπος Χαριλάου 23 Φεβρουαρίου 2020

https://dialogos.com.cy/agonas-dromoy-gia-ti-v-fasi-toy-gesy/ (Ανάκτηση: 18/3/2020)

Το εργατικό δυναμικό της υγείας

Στην Κύπρο υπάρχουν 4 ιατροί και 5 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους. Οι ιατροί εργάζονται ως επί το πλείστον στον ιδιωτικό τομέα και οι νοσηλευτές στον δημόσιο τομέα. Σύμφωνα με τα στατιστικά της Eurostat για το 2017 το 62% των ιατρών είναι άντρες και το υπόλοιπο 38% γυναίκες, επιπλέον το 45% των ιατρών είναι άνω των 55 ετών. Το 25% των ιατρών της Κύπρου παρέχει τώρα υπηρεσίες γενικού ιατρού, χωρίς να σημαίνει ότι όλοι κατέχουν την ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής. 

Δεν γνωρίζουμε πόσοι από τους ενεργούς επαγγελματίες υγείας –τόσο ιατροί όσο και νοσηλευτές- εμπίπτουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και πόσο μεγάλη είναι η «απώλεια», αλλά απ’ ότι φαίνεται το Υπουργείο δηλώνει ότι αυτοί θα αξιοποιηθούν σε άλλα πόστα.

Είναι η Υγεία αγαθό ή προϊόν; Μήπως προνόμιο;

Φαρμακευτική Βιομηχανία απειλεί να μηνύσει εθελοντές στην Ιταλία, οι οποίοι εκτύπωσαν σε τρισδιάστατο μοντέλο μια ειδική βαλβίδα, η οποία ήταν σε έλλειψη στα νοσοκομεία, για την άμεση νοσηλεία των σοβαρών περιπτώσεων ασθενών του κορονοϊού (3). Αυτό είναι ένα απλό παράδειγμα πως οι πατέντες, ευρεσιτεχνίες, ειδικά στον τομέα υγείας, οδηγούν τελικά σε μονοπώλειο και την –νόμιμη στο πλαίσιο του δήθεν ελεύθερου ανταγωνισμού- αισχροκέρδεια. Το ίδιο πράγμα θα γινόταν αν μια εταιρεία τώρα ανακοίνωνε την ανακάλυψη εμβολίου για τον κορονοϊό, για παράδειγμα.

Η κάθε κυβέρνηση μπορεί να καμώνεται πως έχει πίσω της μια επιστημονική ομάδα και αντιμετωπίζει την κρίση με τον κορνοϊό, αλλά πρώτο διακύβευμα για τους κυβερνώντες ήταν και είναι η «συνετή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών».

Οι δηλώσεις τύπου «Είμαστε σε πόλεμο» και «Ενωμένοι θα τα καταφέρουμε» εμένα δεν μ’ αρέσουν. Όχι δεν είμαστε σε πόλεμο, όχι ο ιός δεν είναι το μοναδικό μας πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι οικονομικό, διότι λόγω κρίσης οι κυβερνήσεις έκοψαν κονδύλια και πόρους από την υγεία και τώρα προσπαθούμε να βάλουμε τα δυο μας πόδια σε ένα παπούτσι. Το πρόβλημα είναι πολιτικό διότι όσο ο τομέας της υγείας φώναζε και οι κυβερνώντες σφύριζαν αδιάφορα για τις ελλείψεις, για τις φυγές ιατρών κ.ά., ο ιδιωτικός τομέας (στον οποίο κάναμε έκκληση, τους παρακαλούσαμε ως χθες) πλούτιζε εις βάρος του πολίτη και της υγείας. Το πρόβλημα είναι ταξικό, διότι -ειδικά μετά την κρίση- τα χαμηλά στρώματα στράφηκαν στα υποστελεχωμένα και παραμελημένα δημόσια νοσοκομεία, γιατί δεν είχαν επιλογή, όσο ο Αρχιεπίσκοπος και ο μοναδικός χαρακτήρας του ταξίδεψε στο εξωτερικό για μια επέμβαση που γίνεται και στην Κύπρο. Σ’ αυτά τα νοσοκομεία –και όχι στις πλήρως εξοπλισμένες ιδιωτικές κλινικές- καλούμαστε τώρα να περιθάλψουμε τους ασθενείς του κορονοϊού.

Επομένως σε τέτοιες περιπτώσεις είναι αναγκαίο η Πολιτεία να επιτάξει και τα ιδιωτικά μέσα.

- Άμεση επίταξη ιδιωτών επαγγελματιών υγείας, ταχύρρυθμη εκπαίδευση τους και ενσωμάτωσή τους σε όλες τις υπηρεσίες, όπως δειγματολειψία, τηλεφωνική υποστήριξη, τηλεφωνική παρακολούθηση επιβεβαιωμένων κρουσμάτων κ.ά.

- Άμεση επίταξη τεχνολογίας και αναλώσιμων ιδιωτικών κλινικών για την σωστή προετοιμασία των νοσηλευτηρίων για την εισαγωγή σοβαρής μορφής ασθενών κορονοϊού, καθώς και του έμψυχου και άψυχου εξοπλισμού ιδιωτικών χημείων -όπου και αν υπάρχει- για την όσο το δυνατόν ταχύτερη εξέταση δειγμάτων στο Ινστιτούτο Γενετικής και Νευρολογίας.

Ή αυτό, ή γαργάρες με λεμόνι και σκόρδο-μπουκιές! 

(1) «Το δημόσιο σύστημα έχει λειτουργήσει ως δίχτυ ασφαλείας, δηλαδή τα περισσότερα άτομα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν για ιδιωτικές υπηρεσίες έχουν το δικαίωμα, και επιλέγουν, να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα με ελάχιστη ή μηδενική χρέωση…

«Σύμφωνα με αναφορές, η Κύπρος διαθέτει σχετικά υψηλό αριθμό μαγνητικών και αξονικών τομογράφων ανά 100 000 κατοίκους (2,1 μαγνητικούς και 3,4 αξονικούς τομογράφους έναντι 1,2 και 2,2 στην ΕΕ αντίστοιχα). Ωστόσο, αυτά τα διαγνωστικά ιατροτεχνολογικά προϊόντα είναι κυρίως διαθέσιμα στον ιδιωτικό τομέα: ο δημόσιος τομέας έχει μόνο 1 μαγνητικό τομογράφο (με αποτέλεσμα εξαιρετικά μεγάλους χρόνους αναμονής) και 6 αξονικούς τομογράφους, ενώ ο ιδιωτικός τομέας έχει 17 μαγνητικούς και 23 αξονικούς τομογράφους…

«Παρά την υποχρηματοδότησή τους στο πλαίσιο του προηγούμενου συστήματος υγείας, τα δημόσια νοσοκομεία φαίνεται ότι αξιοποιούν καταλλήλως τους περιορισμένους πόρους τους.»

Προφίλ Κύπρου 2019. ΟΟΣΕ και ΠΟΥ, για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

https://ec.europa.eu/health/state/country_profiles_el (Ανάκτηση: 18/3/2020)

(2) «[Σύμφωνα με την] μελέτη που εκπονήθηκε από τον οίκο Deloitte για λογαριασμό της Παγκύπριας Συντεχνίας Κυβερνητικών Ιατρών… αυτή τη στιγμή οι ακαθάριστες ετήσιες απολαβές των ιδιωτών προσωπικών γιατρών για ενήλικες φθάνουν κατά μέσο όρο τις €142.539 ενώ των προσωπικών γιατρών του δημοσίου τις €54.486. Παρατηρείται δηλαδή διαφορά της τάξης των €88.053.»

Φιλελεύθερος, 25/10/2019

https://www.philenews.com/koinonia/eidiseis/article/806635/20-ton-esodon-toy-okypy-apaitoyn-oi-eidikoi-gatroi (Ανάκτηση: 18/3/2020)

(3) Άρθρο για το περιστατικό στην Ιταλία

https://www.techdirt.com/articles/20200317/04381644114/volunteers-3d-print-unobtainable-11000-valve-1-to-keep-covid-19-patients-alive-original-manufacturer-threatens-to-sue.shtml (Ανάκτηση: 18/3/2020)