Θεακρίνος: Γεθσημανή

Συνήθως όταν κάποιος επαναλαμβάνει μια αφήγηση, μια ιστορία ή ένα παραμύθι, το επαναλαμβάνει με τρόπο ο οποίος θα κατευθύνει τον ακροατή της αφήγησης. Και τα θεολογικά κείμενα, δεν είναι εξαίρεση. Η Γεθσημανή μνημονεύεται ως η στιγμή μετά τον Μυστικό Δείπνο, η περίοδος της έντονης αγωνίας του Ιησού. Το ιδιαίτερο στοιχείο αυτή τη φορά είναι πως ο David Hare, ο θεατρικός συγγραφέας του ομώνυμου έργου, παίρνει μια θεολογική παράδοση την οποία συνδέει με μια πολιτική κατάσταση.

Τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα για το που τοποθετείται χρονολογικά η παραγωγή της Νέας Σκηνής ΘΟΚ. Το έργο του Hare έχει να κάνει με την διακυβέρνηση του Εργατικού Κόμματος στην Αγγλία και η πλοκή έχει να κάνει με τους τρόπους χρηματοδότησης του κόμματος. Αυτό σημαίνει ότι ο θεατής πρέπει να είναι λίγο “ενημερωμένος” για την πολιτική κατάσταση της Αγγλίας.

Και εννοώ μόνο τα βασικά. Ο Tony Blair, πρόεδρος των Εργατικών, είχε δηλώσει πως δεν θα επαναδιεκδικήσει την πρωθυπουργία μετά από μια “περίπλοκη” δεκαετία: πόλεμος στο Αφγανιστάν, πόλεμος στο Ιράκ, οι βομβιστικές επιθέσεις το 2005 και άλλα εσωτερικά προβλήματα. Το 2007 παραιτείται και τότε ο νέος πρόεδρος των Εργατικών, Gordon Brown, αναλαμβάνει την πρωθυπουργία. Το έργο του Hare ανεβάστηκε για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο στο Λονδίνο στα τέλη του 2008, επομένως υποθέτω πως η χρονική στιγμή κατά την οποία το έργο ανέβηκε στο σανίδι ήταν ιδιαίτερα σημαντική.

Η αλήθεια είναι πως η επιλογή του τίτλου του έργου δεν μου είναι τόσο κατανοητή. Είχα αρχίσει να έχω σοβαρές αμφιβολίες για το κείμενο το ίδιο προτού προσέξω βασικά τεχνικά πράγματα για την παραγωγή την ίδια διότι όχι μόνο η παραγωγή δεν αυτοπροσδιοριζόταν χρονικά και εν μέρει και χωρικά αλλά ήταν ελαφρώς... μιούζικαλ! Αυτό με αποπροσανατόλισε ακόμη περισσότερο. Τα τραγούδια ήταν τέσσερα όλα και όλα, το Into my Arms του Nick Cave, τον ύμνο Were you there when they crucified my Lord, το Your Personal Jesus των Depeche Mode και το θρυλικό Sweet Dreams των Eurythmics.

Ο κυνισμός του έργου είχε χαθεί κιόλας από την μετάφραση, 7 χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμα του έργου στην Αγγλία είναι πολλά. Το έργο δεν είναι και τόσο... διαχρονικό. Είναι αρκετά συγκεκριμένο ως κείμενο, και οι κριτικές του έργου, όταν ανέβηκε στην Αγγλία, μιλούσαν για απίστευτο παραλληλισμό και άμεσο συμβολισμό. Όμως τώρα το έργο ήταν λίγο “με το ζόρι”. Ήταν με το ζόρι ροκ, προκλητικό ή ακόμη και πολιτικό. Τώρα η πλοκή του είναι... “άλλη μια ιστορία”, λόγω μεν της αδυναμίας του θεατή να κάνει τις συγκρίσεις και επιπλέον οι συγκρίσεις για το Κυπριακό κοινό είναι πιο γενικές.

Δεν κατανοώ ποιοι ήταν οι στόχοι της σκηνοθέτιδας γιατί δεν υπάρχει σημείωμα σκηνοθέτη αλλά φαντάζομαι δεν έπεσε και πολύ έξω από τον δικό της σκοπό. Οι ηθοποιοί ήταν συγκρατημένοι και απόλυτα συγκεντρωμένοι... διπλωματικοί, πολιτικά, και ήρεμοι, θεολογικά-χριστιανικά. Το σκηνικό ήταν επίπεδες ορθογώνιες εξέδρες, κλιμακούμενες και με τους ηθοποιούς να κατέχουν καθένα από αυτά, στο ανώτατο επίπεδο ο πρωθυπουργός ο ίδιος και στο κατώτατο η κόρη της Υπουργού. Μια πολιτική αλληγορία... όμως υπάρχει και μια κρυμμένη εξέδρα, που “φιλοξενεί” μόνο στην αρχή και το τέλος την Γεσθημανή.

Ενδυματολογικά παρατήρησα μια “ασυνεννοησία”, αφενός μεταξύ των χαρακτήρων, χωρίς να γίνεται διάκριση για την κοινωνική θέση μεταξύ των ή -και πάλι- χωροχρονικός καθορισμός του έργου, αφετέρου και του ίδιου χαρακτήρα διαδοχικά, π.χ. από τυπική πολιτικός με ταγεράκι εμφανίζεται με ένα φουτουριστικό επίσημο φόρεμα, η Υπουργός φαίνεται ή να έχει τσακωθεί με τον στυλίστα της (όλα έχουν να κάνουν με την προώθηση στην πολιτική, στο εξωτερικό) ή απλά να έχει περίεργο γούστο. Ο φωτισμός έπασχε τεχνικά από πλευράς προσαρμοστικότητας, τα ενίοτε μονότονα φώτα που έπεφταν βαριά στον ηθοποιό δυσχέραιναν τον ίδιο τον ηθοποιό να ξεδιπλωθεί υποκριτικά, τουλάχιστον αυτή η εντύπωση μου δινόταν. Βρήκα έξοχη και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα την παρέμβαση των βίντεο μέσω των κάμερας, και φαντάζομαι αυτό δούλεψε και υπέροχα λόγω καλού συντονισμού. Η ζωντανή εκτέλεση της μουσικής ήταν αξιοπρεπής.

Φωτογραφία από την παράσταση, από το Facebook group Κύπριοι Ηθοποιοί

Πραγματικά δυσκολεύομαι να καταλάβω το ίδιο το έργο, και έχω καταβάλει υπεράνθρωπες προσπάθειες. Η πολιτική διαφθορά είναι γεγονός (ανήκω και εγώ στο Κυπριακό κοινό και οι συγκρίσεις μου είναι γενικότερες) και αδυνατώ να καταλάβω πως συνδέεται αυτό με την θεολογική ιστορία της Γεθσημανής. Αν εκλάβουμε την Γεθσημανή ως στιγμή αμφιβολίας και εύρεσης μιας βαθύτερης πίστης (λέγεται ότι τότε ο Ιησούς κατάλαβε το νόημα του ερχομού του στην Γη) τότε όλοι οι χαρακτήρες μας έχουν περάσει την “στιγμή της Γεσθημανής” τους. Και το νόημα είναι όχι να περάσεις απλά την στιγμή αυτή αλλά να καταλάβεις που πας.

Ταυτότητα της παράστασης:

Μετάφραση: Έρι Κύργια
Διασκευή/Σκηνοθεσία: Αλίκη Δανέζη-Knutsen
Σκηνικά: Κική Πίττα
Κοστούμια: Stelios F. Stylianou
Μουσική διασκευή-διδασκαλία, μουσικός επί σκηνής: Γιώργος Χριστοδουλίδης
Κίνηση: Αλέξης Βασιλείου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Σταύρος Τάρταρης
Επιμέλεια κειμένου: Μανώλης Δούνιας
Σχεδιασμός live video: Ευριπίδης Δίκαιος
Βοηθός σκηνοθέτη/Βοηθός μουσικού: Άννα Γιαγκιώζη

Ερμηνεύουν:
Μαργαρίτα Ζαχαρίου, Αλέξανδρος Παρίσης, Μάριος Κωνσταντίνου, Βαρνάβας Κυριαζής, Έλενα Παπαδοπούλου, Νίκη Δραγούμη, Χριστίνα Χριστόφια, Ανδρέας Κούτσουμπας, Νεοκλής Νεοκλέους